Những điều cần biết về sạc nhanh và sạc siêu nhanh của ô tô điện?

08/09/2021

Sạc nhanh và sạc siêu nhanh của ô tô điện là hai cụm từ thường được nhắc đến khi sạc pin. Ô tô điện sẽ mất một khoảng thời gian đáng kể để sạc nếu ta sử dụng thiết bị sạc tại nhà hoặc điểm sạc bình thường khác. Điều này đòi hỏi ta phải chờ đợi một khoảng thời gian khá lâu để có thể tiếp tục hành trình. Khi đó, các trạm sạc nhanh hoặc siêu nhanh có thể là lựa chọn tối ưu nhất mà khách hàng cũng như các nhà sản xuất ô tô điện đều nhắm đến.

080921.9.jpeg

Hình thức sạc nhanh và sạc siêu nhanh của ô tô điện sẽ ra sao?

Với sự phát triển của ngành công nghiệp ô tô điện, các bộ sạc nhanh hoặc siêu nhanh cũng phát triển theo. Một số thiết bị sạc hiện nay có khả năng cung cấp năng lượng ở tốc độ lên đến 350kW, sạc lại những chiếc ô tô tương thích như Kia EV6 hoặc Hyundai Ioniq 5 từ 10-80% trong vòng chưa đầy 18 phút. Hay công nghệ sạc siêu nhanh mà Vinfast tiết lộ giúp sạc lên 80% pin chỉ trong 5 phút. Vậy sự khác biệt giữa các bộ sạc nhanh và sạc siêu nhanh của ôtô điện là gì? Và ta sử dụng chúng như thế nào?

1. Cách thức hoạt động của tính năng sạc nhanh, sạc nhanh và sạc siêu nhanh của ô tô điện?

Ắc quy ô tô điện phải được sạc bằng dòng điện một chiều (DC), Nhưng những bộ sạc hộp sạc tại nhà – sử dụng dòng điện xoay chiều (AC) từ lưới điện. Do đó, để chuyển đổi AC sang DC, xe điện và xe hybrid sạc điện (PHEV) có bộ chuyển đổi năng lượng tích hợp hoặc bộ chỉnh lưu.

080921.10.jpg

VinFast hiện đang đáp ứng tiêu chuẩn sạc nào?

Mức độ khả năng biến AC thành DC của bộ chuyển đổi một phần xác định tốc độ sạc. Tất cả các bộ sạc nhanh thông thường, được xếp hạng từ 7kW đến 22kW, lấy dòng điện xoay chiều từ lưới điện và dựa vào bộ chuyển đổi điện năng của ô tô để biến dòng điện xoay chiều thành dòng điện một chiều. Bộ sạc AC nhanh, có thể sạc đầy các xe điện loại nhỏ trong vòng ba đến bốn giờ.

Nhưng nếu ta cần sạc nhanh hơn, thì ta cần một bộ sạc nhanh. Có hai loại sạc nhanh: Sạc AC tốc độ cao – ở mức 43kW và phương pháp sạc nhanh DC.

080921.15.png

Cổng sạc 1 chiều.

Phương pháp sạc nhanh DC (phổ biến hơn) cung cấp dòng điện một chiều thẳng đến Pin ô tô và bỏ qua bộ chuyển đổi, cho phép ô tô sạc ở mức điện năng cao hơn. Bộ sạc nhanh DC đắt hơn, đó là lý do tại sao các nhà sản xuất phải mất rất nhiều thời gian để chế tạo chúng. Nhưng tính đến tháng 5 năm 2021, có hơn 3.500 bộ sạc nhanh ở Vương quốc Anh và nhiều nơi tại Mỹ.

Trong khi bộ sạc AC nhanh cung cấp năng lượng ở 43kW, bộ sạc nhanh DC nhanh hoạt động ở 50kW trở lên. So với sạc nhanh, bộ sạc DC 50kW có thể sạc điện cho chiếc Nissan Leaf 40kWh từ 10% đến 80% trong 30 phút.

080921.11.jpg

Trạm sạc nhanh Tesla Supercharger là trạm sạc có tốc độ sạc nhanh thứ hai, sau Ultra Rapid DC.

Cuối cùng là các bộ sạc DC siêu nhanh, thường cung cấp điện ở mức 150kW trở lên (một số bộ có thể đạt tốc độ lên đến 350kW). Tuy nhiên, hiện có chưa đến 1.000 bộ sạc siêu nhanh ở Anh Quốc và các bộ 350kW hiện tại vẫn chưa phổ biến. Hệ thống mạng lưới sạc siêu nhanh của Tesla là một trong những mạng sạc siêu nhanh DC phổ biến nhất. Các bộ sạc siêu nhanh V3 mới nhất của hãng có khả năng sạc với tốc độ lên đến 250kW.

Dưới đây là bảng phân tích sơ bộ về loại tốc độ sạc cơ bản hiện nay:

Slow ACFast ACRapid ACRapid DCTesla SuperchargerUltra-rapid DC
3kW7-22kW43kW50kW+120-250kW150kW+

2. Xe điện nào có thể sử dụng bộ sạc nhanh hoặc siêu nhanh?

Đầu tiên nó phụ thuộc vào loại cổng sạc mà ô tô sử dụng. Hầu hết các xe ô tô điện ta có thể mua ngay bây giờ đều có đầu nối Type 2 (Mennekes), tuy nhiên, các mẫu xe cũ hơn có thể có đầu nối Type 1 (J1772) hoặc Commando. Đôi khi có thể tìm thấy các đầu nối này trên một số bộ sạc nhanh AC, nhưng hiện nay các đầu nối này ít phổ biến hơn nhiều.

080921.12.jpg

Những loại cổng sạc cho ô tô điện.

Hầu hết các bộ sạc nhanh AC và DC đều sử dụng đầu nối Type 2 (Mennekes), mặc dù ô tô đó có thể không sạc được ở tốc độ tối đa do mỗi bộ sạc cung cấp. 

Ví dụ, công suất sạc tối đa của Renault ZOE cấp nhập cảnh là 22kW, những chiếc xe sẽ tự động giới hạn lượng điện nhận được để tránh làm hỏng pin.

Xe điện của ta có thể sử dụng sạc nhanh DC hay không phụ thuộc vào hai yếu tố: Tốc độ sạc tối đa của ô tô và Loại cổng sạc mà ô tô sử dụng.

080921.13.jpg

Volkswagen ID.4

Bộ sạc siêu nhanh DC sử dụng hai loại đầu nối: CCS và CHAdeMO. Các đầu nối CHAdeMO ít phổ biến hơn và chỉ được tìm thấy trên một số ít xe như Nissan Leaf, Toyota Prius Plug-In và Kia Soul EV và một số những loại khác. 

Đầu nối CCS, giống như Type 2 (Mennekes), tương thích với một số lượng lớn hơn nhiều xe ô tô điện mới, bao gồm Tesla Model 3, Jaguar I-Pace, Polestar 2, Porsche Taycan, Volkswagen ID.3 và Volkswagen ID.4. Đây cũng là đầu nối mà ta sẽ tìm thấy trên các điểm sạc 150-350kW siêu nhanh. Kiểm tra sách hướng dẫn hoặc tài liệu về ô tô để tìm hiểu xem nó có đầu nối nào.

3. Sạc nhanh DC có gây hại cho xe điện không?

Khả năng tiếp nhận dòng điện cao hơn của ô tô điện bị ảnh hưởng bởi tính chất hóa học của pin. Vấn đề buộc phải chấp nhận là việc sạc nhanh hơn sẽ làm tăng tốc độ suy giảm dung lượng pin của ô tô điện. Mặc dù pin của ô tô điện sẽ ít bị hư hỏng nếu sạc siêu nhanh với nguồn điện có cổng sạc nhanh AC Type 2 và dễ bị hư hỏng hơn khi sử dụng các cổng sạc siêu nhanh DC, nhưng sự khác biệt không đặc biệt rõ ràng.

080921.14.jpg

Không có sự ảnh hưởng nhiều đến pin xe điện giữa sạc nhanh và sạc siêu nhanh.

Ví dụ: Idaho National Laboratory (INL) tiến hành kiểm tra 4 chiếc xe Nissan Leaf EV đời 2012 được lái và sạc hai lần mỗi ngày. Hai chiếc sử dụng bộ sạc 240V-AC sử dụng cổng Type 2 (Mennekes) và hai chiếc còn lại được đưa đến các trạm sạc siêu nhanh DC có cổng CCS.

Tại khu vực Phoenix, Ariz nơi có khí hậu cực kì nóng, trong suốt một năm, 4 chiếc xe sẽ được thử nghiệm trong cùng một điều kiện, với hệ thống kiểm soát khí hậu được đặt ở 72 độ. Sau khi tất cả bốn chiếc xe thử nghiệm đã được lái trong 80.500 km, những chiếc xe Type 2 đã mất khoảng 23% dung lượng pin ban đầu, trong khi những chiếc xe Cấp độ 3 giảm khoảng 27%.

Cần lưu ý rằng thời tiết không tốt có thể tự gây ảnh hưởng đến tuổi thọ pin, cũng như việc sạc (pin lạnh sạc chậm hơn pin ấm) và xả cần thiết để duy trì xe hoạt động trong điều kiện đường dài. Mặc dù sạc điện một chiều có thể ảnh hưởng đến tuổi thọ pin của ô tô điện, nhưng điều này chỉ ở mức tối thiểu.

Tác giả: Tạ Hiển